Menü Kategoriler
Coğrafya
Şanlı Ay Yıldızlı Al Bayrak
30 Ekim 2024 Çarşamba
Isparta

Nüfus ve Sosyal Hayat

Nüfus: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 434.771 olup, 229.574’ü şehirlerde, 205.197’si köylerde yaşamaktadır. Yüzölçümü 8933 km2 olup, nüfus yoğunluğu 48’dir. Şehire göç nisbeti ve gecekondu sayısı diğer şehirlere göre azdır.

Örf ve âdetler:Isparta 1071’den sonra Türklerin eline geçmiştir. 1203’ten sonra ise kesin ve devamlı olarak bir Türk beldesi olmuştur. Eski kültürlerden sâdece bâzı antik harâbeler kalmıştır.Isparta 900 seneye varan bir zamandan beri Türk-İslâm kültürü ile yoğrulmuştur.

Kıyâfet:Mahallî kıyâfet, köylerde ve mahallî oyunlarda giyilir. Sim işlemeli ve sırmalı yandan yırtmaçlı üçetek, çapraz düğmeli yelek, sırma veya kaytan işlemeli uzun mintan, şal kuşak ve pâzenden yapılmış şalvar, başa fes, ayağa yün çorap ve papuç giyilir. Fesin altına ve üstüne inci, elmas, gümüş ve altın takılır. Erkekler, boy entarisi, mintan, yemeni, fes, ayağa ceviz renginde çorap, şayak pantalon giyerler.Kadın ve erkek giyiminde geleneğe âit öğeler tamamiyle kalkmış gibidir.

Yemekleri:Pekmez, üzüm şırası, keten helva, nokul denilen tahinli ekmek, Uluborlu böreği en çok yapılanlardır.

El sanatları: Isparta el sanatları bakımından çok ileriye gitmiştir.Halıcılık çok yaygın ve ileri seviyededir.Halıcılığa ilâveten kilim de dokunur. Eskiden heybe ve şalvar da dokunurdu. Urgancılık da ileridir.Kendirden urgan, yular, kınnap, sicim, çul, çuval ve heybe dokunur.Târih boyunca saraçcılık ve semercilikte Isparta çok ileri durumda idi.Osmanlı, Kırım-Tatar ve Macar eğerleri ve diğer eğerlerin en güzeli bu ilde yapılırdı.Isparta asırlardır dericilikte isim yapmıştır.Koyun ve keçi derisinden yapılan meşin ve sahtiyanlar ile sığır ve manda derisinden yapılan kösele, çizme, çetik ve ayakkabılar Türkiye’nin iç pazarlarında aranan mallardır.

Halkedebiyâtı: Isparta halk edebiyâtı bakımından çok zengindir. Efsâne, ağıt, hikâye, masal, atasözü ve mânileri çoktur.Halk şâirleri olarak ÇapurAli,Âşık Diler,Esrârî, Âşık MehmedDizârî,Âşık Mehmed,Ispartalı ÂşıkSeyrânî,Âşık Lütfi başlıcalarıdır. Oyunlar ve türküleri:Isparta, halk müziği ve oyunlar bakımından da zengindir. Bunların kaynağı Orta Asya’dan gelen Oğuz boylarıdır.Oyunlarda zeybek ön sırayı alır.Oyun ve türküler,Afyon ve Denizli’ye benzer. Samah, teke oyunları ve okşama başlıca oyunlardır.Oyunları kadın ve erkek ayrı ayrı oynarlar.Oyunların bâzıları kıvrak bâzıları içlidir.Isparta türküleri bol ve meşhurdur.

Eğitim: Isparta ili eğitim bakımından ön sıralarda yer alan bir ilimizdir.Okur-yazar nisbeti % 95’tir. Okulsuz köyü yoktur. İlde 41 anaokulu, 329 ilkokul, 68 ortaokul, 14 meslekî ve teknik orta okul, 15 lise, 24 meslekî ve teknik lise ve iki yıllıkEğitimEnstitüsü vardır. Son olarak Süleyman Demirel Üniversitesi kuruldu ve faaliyete geçti (1992).

Yetişen meşhurlar:Halil Hâmid Paşa (1736-1786), Eğirdir’de Pîrî Halîfe Hamîdî ve Burhâneddîn Eğridirî, KemankeşAli Paşa (1624) ve SeyyidAli Paşa (1826) Osmanlı sadrâzamlarındandır.Süleymân Demirel son zamanların başbakanlarındandır.